اوریون ، بیماری ای که نام آن برای بسیاری از ما یاد آور دوران کودکی است ، در واقع یک عفونت ویروسی مسری است که بیشتر غده پاروتید را درگیر می کند. این غده بزاقی که در دو طرف صورت ، نزدیک گوش ها قرار دارد ، نقش مهمی در تولید بزاق ایفا می کند. زمانی که ویروس اوریون به این غده حمله می کند ، التهاب و تورم دردناکی ایجاد می شود که می تواند باعث ناراحتی زیادی شود. با اینکه واکسیناسیون گسترده شیوع اوریون را به میزان قابل توجهی کاهش داده ، هنوز هم این بیماری در برخی افراد دیده می شود ، به ویژه در کسانی که واکسن دریافت نکرده اند. اما آیا اوریون تنها به تورم غده پاروتید محدود می شود ؟ چه خطرات و عوارضی ممکن است به دنبال داشته باشد؟ در این مقاله ، قصد داریم ، درباره اوریون پاروتید ، علائم ، راه های پیشگیری و درمان آن صحبت کنیم تا اطلاعات مفیدی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
چگونه اوریون بر غده پاروتید تأثیر می گذارد؟
ویروس اوریون پس از ورود به بدن ، از طریق جریان خون به غدد بزاقی ، به ویژه غده پاروتید ، حمله می کند. این ویروس در سلول های غده تکثیر شده و باعث التهاب و تورم آن می شود. نتیجه این التهاب ، افزایش حجم غده ، درد ، حساسیت به لمس و کاهش ترشح بزاق است که می تواند جویدن و بلع را دشوار کند.
همچنین ، التهاب ناشی از اوریون پاروتید ممکن است باعث فشرده شدن مجاری بزاقی شود که به خشکی دهان و ناراحتی بیشتر منجر می شود. در برخی موارد ، تورم می تواند به حدی شدید باشد که باعث تغییر شکل صورت در ناحیه فک و گوش شود. با پیشرفت بیماری ، ممکن است علائمی مانند تب ، سردرد و ضعف عمومی نیز ظاهر شوند. در بیشتر موارد ، اوریون پس از چند روز تا دو هفته بهبود می یابد ، اما در برخی افراد ، عوارضی مانند التهاب بیضه ها ، پانکراتیت یا مننژیت نیز ممکن است رخ دهد.
علائم و نشانه های اوریون غده پاروتید چیست؟
- تورم یک طرفه یا دوطرفه غده پاروتید
- درد و حساسیت در ناحیه فک و گوش
- دشواری در بلع یا جویدن
- تب و افزایش دمای بدن
- خشکی دهان و کاهش ترشح بزاق
- سردرد و احساس ضعف عمومی
- بی اشتهایی و خستگی
- درد گوش یا احساس فشار در اطراف آن
آیا اوریون فقط غده پاروتید را درگیر می کند؟
خیر ، اوریون فقط به غده پاروتید محدود نمی شود، اگرچه این غده بزاقی بزرگ ترین محل درگیری اولیه بیماری است. ویروس اوریون از طریق ترشحات تنفسی منتقل شده و پس از ورود به بدن ، می تواند سایر بافت های غددی را نیز درگیر کند. در مردان ، یکی از عوارض مهم اوریون التهاب بیضه (ارکیت) است که در موارد نادر ممکن است به ناباروری منجر شود. همچنین در برخی بیماران ، پانکراس (لوزالمعده) ، تخمدان ها ، سیستم عصبی مرکزی (مانند مننژها) و حتی پستان ها ممکن است درگیر شوند. این بیماری معمولاً در دوران کودکی رخ می دهد ، اما بزرگسالان نیز می توانند مبتلا شوند و در آن ها خطر عوارض بیشتر است. بنابراین ، اوریون یک بیماری ویروسی سیستمیک محسوب می شود که علاوه بر پاروتید ، سایر اندام های حساس بدن را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.
پیشگیری از اوریون و محافظت از غده پاروتید
- دریافت واکسن MMR : مهم ترین و مؤثرترین روش پیشگیری از اوریون پاروتید ، تزریق واکسن MMR (سرخک ، اوریون ، سرخجه) است. این واکسن در دوران کودکی در دو نوبت تزریق می شود و ایمنی طولانی مدت ایجاد می کند.
- رعایت بهداشت فردی : شستشوی منظم دست ها با آب و صابون ، استفاده از ضد عفونی کننده‌ه ای الکلی و رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند خطر انتقال ویروس را کاهش دهد.
- پرهیز از تماس با افراد مبتلا : ویروس اوریون از طریق ترشحات تنفسی منتشر می شود. دوری از افراد بیمار ، خودداری از دست دادن و استفاده از ماسک در محیط های شلوغ می تواند از ابتلا جلوگیری کند.
- عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی : ویروس اوریون می تواند از طریق بزاق فرد مبتلا منتقل شود. بنابراین ، استفاده نکردن از لیوان ، قاشق ، حوله و سایر وسایل شخصی دیگران اهمیت زیادی دارد.
- تقویت سیستم ایمنی : مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین C، ویتامین D و آنتی اکسیدان ها مانند مرکبات ، سبزیجات و آجیل ها می تواند مقاومت بدن را در برابر عفونت های ویروسی افزایش دهد.
- مصرف کافی مایعات : هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن آب کافی و مایعات سالم مانند دمنوش های گیاهی و آب میوه‌های طبیعی ، عملکرد غدد بزاقی را بهبود می بخشد و از خشکی دهان جلوگیری می کند.
- استراحت و کاهش استرس : استرس زیاد و کمبود خواب می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. استراحت کافی و داشتن سبک زندگی آرام ، بدن را در برابر بیماری ها مقاوم تر می کند.
- کنترل شیوع بیماری در مدارس و مراکز عمومی : در صورت شیوع در یک محیط ، ایزوله کردن افراد مبتلا و تعطیلی موقت مدارس یا مهدکودک ها می تواند از گسترش بیماری جلوگیری کند.
چگونه بفهمیم تورم غده پاروتید ناشی از اوریون است یا علت دیگر؟
تشخیص اینکه تورم غده پاروتید ناشی از اوریون است یا علت دیگری دارد ، نیازمند بررسی دقیق علائم بالینی و در صورت لزوم ، آزمایش های تکمیلی است. تورم ناشی از اوریون معمولاً به صورت تدریجی ، همراه با تب ، درد در ناحیه فک یا گوش ، بی اشتهایی و گاهی سردرد و ضعف عمومی بروز می کند. در اوریون ، تورم معمولاً یک طرفه آغاز می شود و ممکن است به سمت مقابل هم گسترش یابد. در مقابل ، اگر تورم با درد شدید ، قرمزی پوست ، ترشح چرک از مجرای بزاقی یا تب بالا همراه باشد ، احتمال عفونت باکتریایی یا آبسه مطرح است. همچنین وجود سنگ بزاقی ، تومور یا بیماری های خود ایمنی نیز می تواند باعث تورم پاروتید شود. پزشک با معاینه دقیق ، بررسی سابقه واکسیناسیون (واکسن MMR) و در صورت نیاز انجام آزمایش خون یا تصویربرداری مانند سونوگرافی می تواند علت دقیق را مشخص کند.
تأثیر اوریون بر غده پاروتید در کودکان و بزرگسالان
شدت تورم غده پاروتید
- کودکان : تورم غده پاروتید در کودکان معمولاً خفیف تر است و به طور طبیعی در چند روز بهبود می یابد.
- بزرگسالان : در بزرگسالان ، تورم می تواند شدید تر و طولانی تر باشد ، به ویژه اگر سیستم ایمنی ضعیف تر باشد.
شدت درد و حساسیت
- کودکان : درد ناشی از تورم معمولاً ملایم است و در اکثر موارد مشکلی در فعالیت های روزانه ایجاد نمی کند.
- بزرگسالان : درد در بزرگسالان می تواند شدید تر باشد و فعالیت های روزمره مانند صحبت کردن ، بلع یا خوردن غذا را مختل کند.
مدت زمان بهبودی
- کودکان : دوره نقاهت در کودکان کوتاه تر است و معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز بهبودی کامل حاصل می شود.
- بزرگسالان : در بزرگسالان ، روند بهبودی طولانی تر است و ممکن است علائم مانند ضعف ، سردرد و تب برای مدت طولانی تری ادامه یابد.
خطر کاهش بزاق و خشکی دهان
- کودکان : کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان در کودکان می تواند به صورت موقت ایجاد شود و معمولاً بدون عوارض جدی بهبود می یابد.
- بزرگسالان : در بزرگسالان ، خشکی دهان ممکن است شدید تر باشد و باعث ایجاد مشکلات دهانی یا عفونت های باکتریایی شود.
تغییرات در اشتها و تغذیه
- کودکان : با وجود درد و تورم ، کودکان معمولاً از غذا خوردن امتناع نمی کنند ، اما اشتهایشان کاهش می یابد.
- بزرگسالان : بزرگسالان ممکن است به دلیل درد شدید در ناحیه فک و گوش ، قادر به جویدن یا بلع غذا نباشند که منجر به کاهش شدید اشتها می شود.
این تفاوت ها نشان دهنده تأثیرات متفاوت اوریون پاروتید در دو گروه سنی است. در هر صورت ، در صورت مشاهده علائم اوریون در هر سنی ، باید به مراقبت های پزشکی توجه کرد.
