در میان انواع سرطان های ناحیه دهان ، سرطان زبان یکی از خطرناک ترین و در عین حال قابل پیشگیری ترین آن ها است. مطالعات نشان می دهد که مصرف سیگار یکی از عوامل اصلی ابتلا به این نوع سرطان محسوب می شود. ترکیبات سرطان زای موجود در دود سیگار ، به طور مستقیم با مخاط دهان و زبان تماس پیدا کرده و در بلند مدت باعث ایجاد تغییرات سلولی پیش سرطانی می شوند. بافت زبان به دلیل تماس مکرر با حرارت و مواد شیمیایی حاصل از سیگار ، مستعد التهاب مزمن ، لک و پلاک و نهایتاً دگرگونی بدخیم است. تاثیر سیگار بر سرطان زبان در مراحل اولیه ممکن است تنها با زخم های کوچک یا لکه های سفید ظاهر شود ، اما در صورت بی توجهی ، می تواند به سرعت به بافت های عمقی تر گسترش یابد. ارتباط میان سیگار و سرطان زبان یک حقیقت علمی اثبات شده است و کاهش مصرف یا ترک آن ، مهم ترین گام در پیشگیری از آسیب های برگشت ناپذیر به شمار می رود.
آیا سیگار کشیدن باعث سرطان زبان می شود؟
بله ، شواهد علمی قوی نشان می دهد که سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان زبان است. دود سیگار حاوی صد ها ماده شیمیایی سرطان زا مانند نیتروزآمین ها و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای است که در تماس مکرر با بافت مخاطی زبان می توانند باعث جهش های ژنتیکی و رشد سلول های بدخیم شوند. به ویژه در افرادی که سال ها به طور مداوم سیگار می کشند ، خطر ابتلا به ضایعات پیش سرطانی یا سرطان مهاجم زبان به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این خطر در صورتی که فرد به مصرف الکل نیز بپردازد ، چند برابر خواهد شد. علائم اولیه شامل زخم های ماندگار ، برجستگی یا لکه های سفید و قرمز روی زبان است. تشخیص زودهنگام و جلوگیر از تاثیر سیگار بر سرطان زبان با معاینه پزشکی نقش حیاتی در درمان موفقیت آمیز دارد. بنابراین ، ترک سیگار نه تنها سلامت عمومی را ارتقا می دهد ، بلکه می تواند به طور مؤثری از بروز سرطان زبان جلوگیری کند.
علائم اولیه تاثیر سیگار بر سرطان زبان چیست؟
- زخم مزمن روی زبان که بهبود نمی یابد
- لکه سفید (لکوپلاکی) یا قرمز (اریتروپلاکی) روی سطح زبان
- درد یا سوزش مداوم در زبان
- تورم یا برجستگی غیرطبیعی روی زبان
- بی حسی یا کاهش حس در بخشی از زبان
- خونریزی بدون دلیل از زبان
- مشکل در بلع یا تکلم
- احساس وجود توده در دهان یا گلو
- بوی بد دهان مداوم
- کاهش وزن بدون علت مشخص
احتمال ابتلا به سرطان زبان در افراد سیگاری چقدر است؟
احتمال ابتلا به سرطان زبان در افراد سیگاری به طور قابل توجهی بالاتر از غیرسیگاری ها است. مطالعات نشان داده اند که تاثیر سیگار بر سرطان زبان می تواند خطر ابتلا به سرطان زبان را تا ۴ تا ۷ برابر افزایش دهد. این افزایش خطر به میزان و مدت زمان مصرف سیگار بستگی دارد ؛ هرچه تعداد نخ های سیگار در روز و سال های مصرف بیشتر باشد ، احتمال بروز سرطان نیز بالاتر می رود.
آیا پس از ترک سیگار ، خطر سرطان زبان کاهش می یابد؟
بله ، پس از ترک سیگار ، خطر ابتلا به سرطان زبان به مرور کاهش می یابد ، اما این کاهش زمان بر است و بستگی به مدت و میزان مصرف قبلی دارد. وقتی فرد سیگار را ترک می کند ، تماس مستقیم با مواد سرطان زا قطع شده و روند ترمیم سلول های آسیب دیده در مخاط زبان آغاز می شود. مطالعات نشان داده اند که پس از حدود ۱۰ سال ترک سیگار تاثیر سیگار بر سرطان زبان ، خطر ابتلا به سرطان زبان به میزان قابل توجهی به سطح افراد غیرسیگاری نزدیک می شود. البته در برخی موارد ، اگر تغییرات سلولی پیش سرطانی به موقع تشخیص داده نشوند ، خطر بیماری همچنان باقی می ماند. بنابراین ، ترک سیگار مهم ترین و مؤثرترین اقدام برای کاهش ریسک سرطان زبان و بهبود سلامت کلی دهان و زبان است.
سیگار کشیدن بعد از درمان سرطان زبان چه خطراتی دارد؟
- افزایش احتمال بازگشت سرطان یا رشد مجدد تومور
- کاهش اثربخشی درمان های پزشکی مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی
- کند شدن روند بهبود زخم ها و بافت های آسیب دیده در دهان و زبان
- افزایش خطر عفونت های دهانی و زخم های مزمن
- آسیب بیشتر به مخاط دهان و زبان به دلیل تماس با مواد شیمیایی مضر
- افزایش التهاب و تورم در ناحیه درمان شده
- کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن در مقابله با سلول های سرطانی
- احتمال بروز عوارض جانبی شدیدتر ناشی از درمان های سرطان
- اختلال در عملکرد طبیعی زبان ، مانند تکلم و بلع
- افزایش ریسک بروز سرطان های ثانویه در ناحیه دهان و گلو
آیا مصرف سیگار الکترونیکی هم موجب سرطان زبان می شود؟
مصرف سیگار الکترونیکی یا وپینگ به عنوان جایگزینی کمتر مضر برای سیگار سنتی مطرح شده ، اما شواهد علمی درباره تأثیر آن بر سرطان زبان هنوز کامل نیست. تاثیر سیگار بر سرطان زبان و حتی سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی مختلفی هستند که می توانند باعث التهاب و آسیب به بافت مخاطی زبان و دهان شوند. برخی تحقیقات اولیه نشان داده اند که ترکیبات موجود در بخار سیگار الکترونیکی ممکن است باعث ایجاد تغییرات سلولی پیش سرطانی شوند ، اما میزان خطر سرطان زبان نسبت به سیگار معمولی کمتر است. با این حال ، استفاده مداوم و طولانی مدت از سیگار الکترونیکی می تواند سلامت مخاط دهان را تهدید کند و خطر بالقوه سرطان را افزایش دهد.
