در ابتدا بهتر است بدانید که تیروئید در کودکان نقش مهمی در رشد و تکامل جسمی و ذهنی دارد. این غده کوچک در جلوی گردن قرار دارد و با تولید هورمون های تیروئید مانند تیروکسین (T4) و تری یودوتیرونین (T3) وظیفه تنظیم متابولیسم بدن را بر عهده دارد. اختلالات تیروئید به دو دسته کم کاری و پر کاری تقسیم می شوند. کم کاری تیروئید ، که شایع تر است ، می تواند باعث تأخیر در رشد ، کاهش انرژی و مشکلات یادگیری شود. پر کاری تیروئید نیز علائمی مانند افزایش ضربان قلب و کاهش وزن غیرعادی به همراه دارد. تشخیص و درمان به موقع این اختلالات برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است ، در نتیجه توصیه می شود به منظور کسب اطلاعات بیشتر و بهتر تا انتهای مطلب بهترین جراح تیروئید در تهران دکتر سعید سهراب پور با ما همراه شوید.
چگونه می توان کم کاری و پر کاری تیروئید در کودکان را تشخیص داد ؟
تشخیص کم کاری و پر کاری تیروئیدکودکان به آزمایش های تخصصی نیاز دارد. در موارد مشکوک به تیروئید در کودکان ، پزشکان ابتدا بر اساس علائم بالینی مانند کاهش یا افزایش ناگهانی وزن ، خستگی یا فعالیت بیش از حد ، تأخیر رشد و تغییرات رفتاری به اختلالات تیروئید شک می کنند. برای تأیید تشخیص پزشک در این مواقع ، آزمایش خون انجام می شود تا سطح هورمون های تیروئید ، از جمله تیروکسین (T4) و تری یودوتیرونین (T3) و همچنین سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود ، بررسی گردد.
در کم کاری تیروئید ، معمولاً سطح TSH افزایش و سطح هورمون های تیروئید کاهش می یابد ، در حالی که در پر کاری تیروئید ، سطح TSH کاهش و سطح T3 و T4 بالا است. علاوه بر آزمایش خون ، در برخی موارد سونوگرافی غده تیروئید برای بررسی اندازه و ساختار آن انجام می شود. گاهی اوقات برای تشخیص دقیق تر ، اسکن تیروئید یا آزمایش های تکمیلی دیگر نیز ممکن است از جانب جراح تیروئید خوب در تهران دکتر سعید سهراب پور تجویز می شود. تشخیص به موقع اختلالات تیروئید در کودکان بسیار حیاتی است ، زیرا درمان زود هنگام می تواند از بروز عوارض جدی جسمی و ذهنی جلوگیری کند و بهبود کیفیت زندگی کودک را تضمین نماید.
دریافت نوبت با دکتر سعید سهراب پور
عوارض عدم درمان تیروئید در کودکان چیست؟
عدم درمان اختلالات تیروئید کودکان می تواند عوارض جدی و طولانی مدتی را به همراه داشته باشد.
- کم کاری تیروئید در کودکان
در کم کاری تیروئید ، که شایع ترین نوع اختلال است ، عدم درمان به موقع می تواند منجر به تأخیر رشد قدی و مشکلات تکاملی مغزی شود. این کودکان ممکن است با عقب ماندگی ذهنی و مشکلات یادگیری رو به رو شوند. همچنین ، کاهش انرژی ، خستگی مداوم و کندی در حرکت و گفتار از دیگر عوارض این اختلال است.
- پر کاری تیروئید در کودکان
پر کاری تیروئید نیز در صورت عدم درمان می تواند باعث افزایش ضربان قلب ، کاهش وزن شدید و مشکلات روانی از جمله اضطراب و بی قراری شود. علاوه بر این ، تأثیرات منفی بر استخوان ها مانند کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی نیز ممکن است رخ دهد.
به طور کلی ، عدم درمان به موقع اختلالات تیروئید در کودکان می تواند به عوارض جسمی ، ذهنی و حتی قلبی منجر شود و کیفیت زندگی آن ها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
| روش های تشخیص | شرح |
|---|---|
| آزمایش خون | اندازه‌گیری سطح هورمون های تیروئید (TSH، T3، T4) برای تشخیص عملکرد تیروئید |
| آلتراسوند گردن | برای مشاهده تغییرات فیزیکی در غده تیروئید |
| اسکن تیروئید | استفاده از مواد رادیواکتیو برای بررسی عملکرد غده تیروئید |
| بیوپسی تیروئید | نمونه برداری از بافت تیروئید برای آزمایش سلولی در صورت مشکوک بودن به سرطان |
درمان تیروئید کودکان با دکتر سهراب پور
درمان کم کاری و پر کاری تیروئید در کودکان بسته به نوع اختلال و شدت علائم ، متفاوت است. این اختلالات ممکن است در هر سنی از کودکی رخ دهد ، از نوزادی تا دوران نوجوانی ، که نیازمند تشخیص و درمان زود هنگام برای جلوگیری از عوارض بلند مدت هستند.
- درمان کم کاری تیروئید در کودکان
کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) در کودکان ، به ویژه در نوزادان و کودکان خردسال ، نیازمند مداخله فوری است. رایج ترین روش درمان این اختلال ، تجویز هورمون تیروکسین (T4) به صورت داروی خوراکی است. این هورمون به تنظیم سطح هورمون های تیروئید و حفظ متابولیسم طبیعی بدن کمک می کند.
- نوزادان (۰ تا۱ سال) : در نوزادانی که با کم کاری تیروئید مادرزادی به دنیا می آیند ، درمان بلافاصله پس از تشخیص آغاز می شود. هدف این است که سطح هورمون های تیروئید به سرعت به حالت طبیعی بازگردد تا از تأخیر در رشد و تکامل ذهنی جلوگیری شود.
- کودکان (۱تا ۱۲ سال) : در این سنین ، کودکان معمولاً روزانه دوز مشخصی از تیروکسین را دریافت می کنند. بررسی مداوم سطح هورمون ها و تنظیم دوز دارو بر اساس نیازهای رشد کودک ضروری است.
- نوجوانان (۱۲تا۱۸ سال) : در نوجوانان ، درمان با تیروکسین ادامه می یابد ، اما تغییرات هورمونی دوران بلوغ می تواند تأثیراتی بر سطح هورمون های تیروئید داشته باشد ، بنابراین تنظیم دقیق دوز دارو اهمیت بیشتری پیدا می کند.
علائم کم کاری تیروئید در کودکان
- خستگی مفرط و خواب آلودگی
- کاهش اشتها
- افزایش وزن غیر طبیعی
- یبوست
- خشکی و زبری پوست
- رشد کند قدی
- تاخیر در رویش دندان ها
- کم تحرکی و کندی در انجام کار ها
- مشکلات یادگیری و کاهش تمرکز
- احساس سرما و تحمل کم نسبت به سرما
- صورت پف آلود و زبان بزرگ تر از حد معمول
درمان پر کاری تیروئید در کودکان
پر کاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) به ندرت در کودکان دیده می شود ، اما در صورت بروز ، اغلب در سنین نوجوانی و با علائمی مانند کاهش وزن ، افزایش ضربان قلب و بی قراری همراه است.
- دارو های ضد تیروئید : اولین خط درمان پرکاری تیروئید در کودکان ، داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول یا پروپیل تیواوراسیل (PTU) است که تولید هورمون های تیروئید را کاهش می دهد. این داروها معمولاً به مدت چند ماه تا چند سال تجویز می شوند و نیاز به بررسی منظم تحت نظر بهترین جراح تیروئید دکتر سعید سهراب پور را دارند.
- ید رادیو اکتیو : در موارد شدید تر یا در کودکانی که به داروهای ضد تیروئید پاسخ نمی دهند ، ید رادیواکتیو ممکن است تجویز شود. این روش با تخریب بخشی از غده تیروئید ، تولید هورمون ها را کاهش می دهد.
- جراحی تیروئید در کودکان : در موارد نادر و مقاوم به درمان دارویی ، جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید ممکن است ضروری باشد که از جانب پزشک توصیه می شود.
علائم پر کاری تیروئید در کودکان
- بی قراری و افزایش تحریک پذیری
- کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد
- تعریق بیش از حد
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- لرزش دست ها
- مشکلات خواب و بی خوابی
- افزایش حرکات روده و اسهال
- برجستگی چشم ها (در موارد شدید)
- رشد قدی سریع تر از حد طبیعی
- ضعف عضلانی و احساس خستگی مداوم
تیروئید در نوزادان
کم کاری تیروئید در نوزادان
کم کاری تیروئید در نوزادان به دلیل عدم تکامل غده تیروئید یا کمبود هورمون تیروئید در بدو تولد رخ می دهد. این بیماری می تواند مادرزادی باشد و در صورت عدم درمان ، رشد جسمی و ذهنی نوزاد را مختل کند. علائم کم کاری تیروئید شامل زردی طولانی مدت ، خواب‌آلودگی بیش از حد ، گریه ضعیف ، یبوست ، کاهش اشتها و تورم زبان است.
- تشخیص : در روزهای اول پس از تولد ، آزمایش غربالگری تیروئید با اندازه گیری سطح TSH و T4 در خون انجام می شود. در صورت غیرطبیعی بودن نتایج ، آزمایش های تکمیلی همچون آزمایش تیروئید برای تایید تشخیص درخواست می شود.
- درمان : اصلی ترین روش درمان ، مصرف روزانه قرص لووتیروکسین است که باید تحت نظر پزشک با دوز مناسب تجویز شود. تشخیص و درمان به موقع می تواند از بروز مشکلات رشد و ذهنی جلوگیری کند.
پر کاری تیروئید در نوزادان
پر کاری تیروئید در نوزادان کمتر شایع است و معمولاً ناشی از انتقال آنتی بادی های محرک تیروئید از مادر مبتلا به بیماری گریوز به جنین است. علائم شامل ضربان قلب سریع ، تحریک پذیری ، تعریق بیش از حد ، مشکلات تغذیه ، کاهش وزن و اسهال است.
- تشخیص : در نوزادان مشکوک ، سطح TSH و T4 اندازه گیری شده و در صورت لزوم ، آزمایش آنتی بادی های تیروئیدی انجام می شود.
- درمان : در بیشتر موارد ، پر کاری تیروئید نوزادی موقتی است و طی چند هفته تا چند ماه بهبود می یابد. در صورت شدت علائم ، پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید (مانند متی مازول) و در مواردی بتابلوکرها برای کنترل علائم تجویز کند.
دریافت نوبت با دکتر سعید سهراب پور
تغذیه کم کاری تیروئید در کودکان
- تخم مرغ کامل :تخم مرغ منبع غنی از ید و سلنیوم است ؛ دو ماده معدنی ضروری برای عملکرد صحیح غده تیروئید. ید برای ساخت هورمون های تیروئیدی حیاتی است و سلنیوم در تبدیل T4 به T3 نقش دارد.
- ماهی : (مانند سالمون و تُن) ماهی های چرب حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ و ید هستند که التهاب را کاهش داده و به تنظیم عملکرد تیروئید کمک می کنند. همچنین از بروز مشکلات رشد ذهنی جلوگیری می کنند.
- لبنیات : (ماست ، شیر ، پنیر) لبنیات منبع طبیعی ید و ویتامین D است. کمبود ویتامین D در کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید شایع است و مصرف منظم لبنیات می تواند این کمبود را جبران کند.
- سبزیجات برگ سبز : (اسفناج ، کلم بروکلی به صورت پخته) این سبزیجات حاوی آهن و آنتی اکسیدان هستند. آهن به جذب بهتر اکسیژن در سلول ها کمک کرده و خستگی ناشی از کم کاری تیروئید را کاهش می دهد.
- آجیل : (به ویژه گردو و بادام برزیلی) گردو و بادام برزیلی سرشار از سلنیوم اند. مصرف متعادل آن ها می تواند متابولیسم را تنظیم کرده و به تعادل سطح انرژی در کودک کمک کند.
- حبوبات :(عدس ، نخود ، لوبیا) منبع خوب فیبر، پروتئین و آهن هستند. فیبر به بهبود یبوست ناشی از کم کاری تیروئید کمک می کند و آهن برای سلامت عمومی حیاتی است.
نکته مهم : از مصرف بیش از حد سویا و سبزیجات گواتروژن مثل کلم خام در کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید پرهیز شود ، زیرا ممکن است جذب ید را مختل کنند. در نهایت ، تغذیه مناسب در کنار مصرف داروهای تجویزی پزشک می تواند به بهبود رشد جسمی ، ذهنی و افزایش سطح انرژی کودک کمک مؤثری کند.
کودک من دچار یبوست و خواب آلودگی است ، آیا ممکن است تیروئید داشته باشد؟
یبوست و خواب آلودگی مداوم در کودکان می تواند نشانه هایی از کم کاری تیروئید باشد ، به ویژه اگر با علائم دیگری مانند افزایش وزن بدون دلیل ، رشد کند ، پوست خشک ، سرمایی بودن ، پف کردگی صورت یا تأخیر در رشد ذهنی و جسمی همراه باشد. کم کاری تیروئید در کودکان ممکن است به دلایل مادرزادی یا اکتسابی بروز کند و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع ، می تواند بر رشد جسمی ، هوش و عملکرد روزمره کودک تأثیر منفی بگذارد.
البته لازم به ذکر است که یبوست و خواب آلودگی می توانند ناشی از عوامل متعددی مانند رژیم غذایی کم فیبر ، کم آبی بدن ، کم تحرکی یا حتی اختلالات خواب نیز باشند. بنابراین برای تشخیص دقیق ، مراجعه به پزشک متخصص اطفال یا فوق تخصص غدد کودکان ضروری است. پزشک با گرفتن شرح حال کامل ، انجام معاینه فیزیکی و درخواست آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون های تیروئیدی (TSH و T4)، می تواند وضعیت تیروئید کودک را ارزیابی کند. اگر مشکل تیروئید تأیید شود ، درمان معمولاً شامل مصرف منظم داروی لووتیروکسین است که به بهبود علائم و رشد طبیعی کودک کمک می کند. پیگیری منظم و تنظیم دوز دارو نیز اهمیت زیادی دارد.
حد نرمال تیروئید در کودکان چقدر است ؟
حد نرمال هورمون تیروئید در کودکان بسته به سن متفاوت است. معمولاً سطح TSH (هورمون محرک تیروئید) در نوزادان بالاتر بوده و به تدریج با افزایش سن کاهش می یابد. در نوزادان ، TSH نرمال بین ۱.۷ تا ۹.۱ میکرو واحد در میلی لیتر و در کودکان بزرگ تر حدود ۰.۷ تا ۶.۴ است. سطح T4 کل نیز معمولاً بین ۶ تا ۱۴ میکروگرم در دسی لیتر در نظر گرفته می شود.
آیا تیروئید کم کار یا پرکار در کودکان می تواند باعث تأخیر در تکلم شود؟
بله ، مشکلات تیروئیدی می توانند بر رشد عصبی و تکامل گفتار کودکان تأثیر بگذارند. کم کاری تیروئید به دلیل کاهش هورمون های تیروئیدی ، موجب تأخیر در رشد مغزی ، ضعف عضلانی و کاهش تمرکز می شود که می تواند باعث تأخیر در تکلم و مشکلات گفتاری شود. این مشکل در نوزادانی که کم کاری تیروئید مادرزادی دارند ، شایع تر است. از سوی دیگر ، پر کاری تیروئید نیز با ایجاد بیش فعالی ، اضطراب و کاهش تمرکز می تواند بر مهارت های گفتاری تأثیر بگذارد. تشخیص و درمان زود هنگام کم کاری یا پرکاری تیروئید می تواند از بروز مشکلات تکلم و رشد ذهنی جلوگیری کند.
آیا داروهای تیروئید در کودکان عوارض جانبی دارند؟
بله ، داروهای تیروئید در کودکان ، به ویژه داروهای درمان کم کاری تیروئید مانند لووتیروکسین ، ممکن است در برخی موارد عوارض جانبی ایجاد کنند ، هرچند که در صورت مصرف درست و با دوز مناسب ، معمولاً ایمن هستند. عوارض جانبی اغلب زمانی بروز می کنند که دوز دارو بیش از حد باشد و ممکن است شامل بی قراری ، بی خوابی ، افزایش ضربان قلب ، تعریق ، کاهش وزن غیرعادی ، یا تحریک پذیری در کودک شود. در موارد نادر ، مصرف طولانی مدت با دوز بالا می تواند باعث تأثیر بر رشد استخوانی و مشکلات قلبی شود. به همین دلیل ، کنترل منظم سطح هورمون های تیروئیدی در خون توسط پزشک متخصص غدد کودکان ضروری است. در صورت مشاهده هرگونه تغییر رفتاری یا جسمی غیرعادی پس از شروع دارو ، باید فوراً با پزشک مشورت شود. تنظیم دقیق دوز دارو بر اساس وزن ، سن و شرایط بالینی کودک ، کلید درمان ایمن و مؤثر تیروئید در کودکان است.
